สาวๆ หลายคนอาจจะเจอปัญหาฮอร์โมนปั่นป่วน ซึ่งอาจจะเกิดขึ้นได้ ตั้งแต่ช่วงมีประจำเดือน และ วัยหมดประจำเดือน หรือวัยทอง ช่วงอายุประมาณ 45 – 55 ปี เป็นช่วงที่อวัยวะในการผลิต ฮอร์โมนเอสโตรเจน หรือรังไข่ของผู้หญิงทั้งหลายเริ่มทำงานน้อยลง หรือหยุดทำงาน เมื่ออวัยวะที่ใช้ในการผลิตฮอร์โมนหยุดทำงาน การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนที่เกิดขึ้นก็จะส่งผลให้เกิดอาการต่างๆ จึงไม่น่าแปลกใจเลยว่า ทำไมผู้หญิงช่วงอายุเข้า 40 กว่าเริ่มจะมีความแปรปรวนทางอารมณ์สูง ซึ่งอาจจะส่งผลต่อน้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้น ผิวแห้งกร้านง่ายขึ้น ปัญหาสุขภาพต่างๆ ที่ตามมา แต่เราสามารถรับมือกับสถานการณ์แบบนี้ได้ โดยการปรับเปลี่ยนการกินอย่างถูกต้อง

อารมณ์แปรปรวน (Mood Swings) คืออาการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ที่รวดเร็ว โดยการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์นี้ อาจเกิดขึ้นได้ตามธรรมชาติ หรือเกี่ยวข้องกับอาการเจ็บป่วย ความเปลี่ยนแปลงภายในร่างกายหรือแม้แต่โรคจิตเวชบางชนิด เช่น โรคไบโพลาร์ (Bipolar Disorder) โรคจิตอารมณ์ (Schizoaffective Disorder) นอกจากนี้ยังมักเป็นอาการที่พบได้ในกลุ่มคนวัยทอง และ สตรีวัยหมดประจำเดือนอีกด้วย 

ฮอร์โมนเพศหญิง คือสารเคมีชนิดหนึ่งในร่างกายที่สร้างมาจากต่อมไร้ท่อ โดยต่อมไร้ท่อแต่ละชนิดจะสร้างฮอร์โมนที่แตกต่างกัน แยกกันทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของเซลล์ต่างๆ ทั่วร่างกาย ฮอร์โมนเอสโตรเจน ฮอร์โมนนี้จะส่งผลเติมเต็มสุขภาพหญิงสาวได้เป็นอย่างดีโดยจะช่วยในเรื่องผิวพรรณ เส้นผม เต้านม ช่วยเตรียมพร้อมกับการตั้งครรภ์ และ ยังมีความสำคัญต่ออวัยวะภายในแทบทุกระบบ โดยเฉพาะการช่วยดูแลเรื่องความจำเสื่อม กระตุ้นร่างกายให้เจริญเติบโตเมื่อเข้าสู่ช่วงวัยสาว ดีต่อหัวใจ และ ตับควบคุมการผลิตคอเลสเตอรอล และ ยังเป็นตัวช่วยป้องกันไม่ให้เกิดเมือกไขมันที่จะเข้าไปอุดตันภายในเส้นเลือด

• ประจำเดือนผิดปกติ หากประจำเดือนผิดปกติ มาบ้าง หายบ้าง ติดต่อกัน 3 เดือน แสดงให้เห็นว่าการหลั่งฮอร์โมนของร่างกายมีความไม่สม่ำเสมอ
• หงุดหงิด อารมณ์แปรปรวน ขี้เหวี่ยง ขี้วีนได้ง่าย หงุดหงิดง่าย หรือรู้สึกหดหู่ เศร้าโดยไม่มีเหตุผล
• หลงๆ ลืมๆ นอนไม่หลับ ร้อนวูบวาบหนาวๆ ร้อนๆ ไม่สบายตัว ส่งผลให้นอนหลับยาก นอนหลับกระสับกระส่าย นำไปสู่การพักผ่อนไม่เพียงพอ
• อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย เมื่อนอนไม่หลับบ่อยๆ ร่างกายพักผ่อนไม่เพียงพอ จะส่งผลให้เกิดอาการอ่อนเพลียระหว่างวัน รู้สึกพละกำลังถดถอยลง และ เหนื่อยง่าย มีอาการเหนื่อยสะสม ไม่สดชื่น
• ช่องคลอดแห้ง การขาดฮอร์โมนเอสโตรเจน จะส่งผลให้ร่างกายผลิตน้ำหล่อลื่นน้อยลง บางคนจะมีอาการช่องคลอดแห้ง 
• ผิวพรรณเริ่มหย่อนยาน อาการผิวพรรณแห้งกร้าน มีริ้วรอยง่าย หน้ามันสิวขึ้นมากผิดปกติ หมองคล้ำผิวแพ้ง่าย
• อ้วนง่าย ท้องอืด หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ

• องุ่น และ ผลไม้ตระกูลเบอร์รี องุ่น และ ผลไม้ตระกูลเบอร์รี อย่างสตรอว์เบอร์รี กีวี บลูเบอร์รี ราสป์เบอร์รี ผลไม้ทุกชนิดนี้ มีสารเรสเวอราทรอล (Resveratrol) ซึ่งการศึกษาจาก Experimental and Therapeutic Medicine พบว่า สารเรสเวอราทรอลมีหน้าที่คล้ายฮอร์โมนเอสโตรเจน มีวิตามินซีสูง ดีต่อสุขภาพผิว และ เป็นผลไม้ที่กินแล้วไม่อ้วน
• ถั่วเหลือง หรืออาหารที่มีถั่วเหลืองเป็นส่วนประกอบเช่นเต้าหู้ ,น้ำเต้าหู้ ในถั่วเหลืองนอกจากจะมีโปรตีนสูง ยังเป็นแหล่งอาหารที่ช่วยเสริมสร้างเอสโตรเจนให้กับร่างกายได้เป็นอย่างดี เนื่องจากเอสโตรเจนที่อยู่ในถั่วเหลือง มีความคล้ายคลึงกับเอสโตรเจนธรรมชาติที่อยู่ในร่างกาย จึงทำให้เกิดการดูดซึมได้ง่าย ร่างกายสามารถนำไปใช้ได้อย่างรวดเร็ว
• ผักใบเขียว สำหรับวัยทองแล้ว การทานผักใบเขียวจะช่วยในเรื่องความจำ ชะลอโรคหัวใจ ผักใบเขียวยังมีกรดโฟลิก ที่ช่วยในการผลิตเซลล์ใหม่ ช่วยในการเผาผลาญโปรตีน แป้ง และ ไขมันดีขึ้น นอกจากนี้ ยังช่วยขับสารพิษออกจากร่างกายได้อีกด้วย สำหรับคนวัยทองผักใบเขียวยังมีแมกนีเซียมสูง ช่วยลดอาการแปรปรวนของอารมณ์ รวมถึงอาการนอนไม่หลับได้ 
• งา คงเคยได้ยินสรรพคุณกันมาบ้างแล้ว ในเมล็ดงา นอกจากจะอุดมไปด้วยแคลเซียม วิตามินไฟเบอร์ ธาตุเหล็ก แมกนีเซียมแล้ว เมล็ดงายังเต็มไปด้วยไฟโตเอสโตรเจน โดยฮอร์โมนเอสโตรเจนชนิดนี้ มีความคล้ายคลึงกับฮอร์โมนเอสโตรเจนที่อยู่ในร่างกายผู้หญิงเป็นอาหารที่เหมาะสำหรับบำรุงสุขภาพผู้หญิงที่อยากเพิ่มฮอร์โมนเอสโตรเจนให้แก่ร่างกายเป็นอย่างมาก 
• น้ำมะพร้าว น้ำมะพร้าวถือว่าเป็นเครื่องดื่มชั้นยอด เหมาะสำหรับผู้หญิง เนื่องจากในน้ำมะพร้าวเต็มไปด้วยเกลือแร่ วิตามิน อุดมไปด้วยฮอร์โมนเอสโตรเจนที่มีส่วนสำคัญในการสร้างคอลลาเจน และ อิลาสตินทำให้ผิวพรรณกระชับเต่งตึง ป้องกันการเกิดรอยเหี่ยวย่นอย่างได้ผล และ ช่วยปรับสมดุลช่วยลดค่าความเป็นกรดในร่างกาย เพิ่มความสมดุลภายในให้มากขึ้น
• ข้าวสาลี และ โฮลเกรน เป็นอาหารสุขภาพอีกชนิด ที่มีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนอยู่สูง เป็นสารไอโซฟลาโวน ที่มีคุณสมบัติที่ช่วยปรับฮอร์โมนเอสโตรเจนที่อยู่ภายในร่างกายของผู้หญิงให้เกิดความสมดุล
• ลูกพรุน มีคุณสมบัติที่ช่วยกระตุ้นระบบขับถ่าย ในลูกพรุนมีสารไฟโตเอสโตรเจนอยู่สูง โดยมีฤทธิ์คล้ายกับฮอร์โมนเพศหญิง ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด เหมาะสำหรับใครที่มีปัญหาท้องผูกเป็นประจำ 
• ถั่วชนิดต่างๆ ถั่วนอกจากจะเป็นแหล่งโปรตีนที่ดีต่อร่างกายแล้ว ในถั่วยังเต็มไปด้วยวิตามิน และ แร่ธาตุ ถั่วยังเป็นแหล่งของไฟโตแอสโตรเจนที่ดีไม่น้อยทำให้ฮอร์โมนเพศหญิงมีความสมดุลมากขึ้น นอกจากนี้ยังมีไฟเบอร์สูงทำให้ระบบขับถ่ายดีขึ้น

• ปรับการทานอาหาร ทานให้ครบ3 มื้อ กระจายสัดส่วนพลังงานในแต่ละมื้อให้เหมาะสม โดยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ลดอาหารจำพวกแป้ง และ น้ำตาล หลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันสูงโดยเฉพาะกลุ่มไขมันทรานซ์ เลือกรับประทานไขมันที่มีประโยชน์ต่อร่างกายในกลุ่มโอเมก้า 3-6-9 เน้นการบริโภคเมล็ดธัญพืช ผัก และ ผลไม้ที่หลากหลายเพื่อเพิ่มเส้นใยอาหาร
• เช้า:40-50, กลางวัน:40, เย็น:10-20 
• ปรับเวลานอน พักผ่อนอย่างน้อย 7-8 ชั่วโมง
• ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ ดื่มน้ำอย่างน้อย 2-3 ลิตรต่อวัน เพิ่มการออกกำลังกาย ให้ได้อย่างน้อย 4-5 ครั้งต่อสัปดาห์ ใช้เวลาประมาณครั้งละ 30-40 นาที

เมื่อมีอาการอารมณ์แปรปรวน ฮอร์โมนไม่สมดุล หากรู้ตัวเองว่ามีอาการดังข้างต้นที่กล่าวมาควรรีบแก้ไข หรือปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อหาข้อมูลในการดูแลตัวเองอย่างถูกต้อง เพราะอาจจะส่งผลกระทบต่อร่างกายจิตใจแล้ว อาจส่งผลกระทบต่อคนรอบข้างได้อีกด้วย การทานอาหารเสริมต่างๆ อาจมีส่วนช่วยให้ ฮอร์โมนกลับมาสมดุลได้ก็จริง แต่ปัจจัยสำคัญอยู่ที่ตัวเราเอง เมื่อต้องเจอปัญหาการแก้ไขที่ดีที่สุดในขั้นตอนแรก คือการจดบันทึกอารมณ์ในแต่ละวัน เพื่อหาแนวทางการแก้ไขอย่างถูกต้อง

อ้างอิงข้อมูล: health.kapook, paolohospital, bangkokhealth